ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΕΤΑΡΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2013 -
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)
Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:
Omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria: ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur. Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.
........................................................................................................................
Quorum auctoritatem secuti multi, non solum improbi verum etiam imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent. Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui non fateatur.
Μονάδες 40
Παρατηρήσεις
Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:
bellis civilibus : την αιτιατική ενικού
miserius : τον αντίστοιχο τύπο στον υπερθετικό βαθμό
ipsa : την αιτιατική ενικού στο ουδέτερο γένος
victores : την αφαιρετική πληθυντικού
ferociores : την αφαιρετική ενικού στον θετικό βαθμό στο ίδιο γένος
tales ( το πρώτο του κειμένου) : τη γενική ενικού στο ίδιο γένος
exitus : την αφαιρετική ενικού
iis : τη γενική πληθυντικού στο θηλυκό γένος
auxilio : την αιτιατική ενικού
auctoritatem : την ονομαστική ενικού
multi : το επίρρημα στον συγκριτικό βαθμό
hunc : τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος
castra : τη γενική πληθυντικού
stultum : τον αντίστοιχο τύπο στο θηλυκό γένος.
Μονάδες 15
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣ
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
reddit : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή
sint : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του μέλλοντα
cogantur : τo γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού στην ίδια φωνή
fiant : το γερουνδιακό στην ονομαστική ενικού του ουδετέρου γένους
velit : το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα
obsequatur : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα
parta sit : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ενεργητική φωνή
animadvertissem : το σουπίνο και στους δύο τύπους
dicerent : τον αντίστοιχο τύπο της υποτακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή
intellego : το απαρέμφατο του παρακειμένου στην ίδια φωνή
pervenerit : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού
intendit : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
videat : το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή
fateatur : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα.
Μονάδες 15
Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:
miserius, ferociores, bellorum, iis, id, fore, coniurationem.
Μονάδες 7
Γ1β. «in bellis civilibus»: να αντικατασταθεί o επιθετικός προσδιορισμός με δευτερεύουσα πρόταση.
Μονάδες 3
Γ1γ. «Bellorum enim ... parta sit.»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Cicero scripsit».
Μονάδες 5
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣ
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
Γ2α. «etiamsi natura tales non sint»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2).
Μονάδες 3
Γ2β. «quae velit victor»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2) και να δηλώσετε το συντακτικό της ρόλο (μονάδα 1).
Μονάδες 4
Γ2γ. «Νunc intellego ... stultum fore»: να εντοπίσετε τον εξαρτημένο υποθετικό λόγο (μονάδα 1), να τον μετατρέψετε σε ανεξάρτητο (μονάδες 4), να τον χαρακτηρίσετε ως προς το είδος του (μονάδα 1) και να σχηματίσετε υποθετικό λόγο που να δηλώνει υπόθεση δυνατή ή πιθανή στο παρόν-μέλλον (μονάδες 2).
Μονάδες 8
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.30 π.μ.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Τα πάντα είναι αξιοθρήνητα στους εμφυλίους πολέμους, αλλά τίποτα δεν είναι πιο αξιοθρήνητο από την ίδια τη νίκη: αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους, ώστε ακόμα και αν δεν είναι τέτοιοι από τη φύση τους, αναγκάζονται να γίνουν. Πράγματι οι εκβάσεις των εμφυλίων πολέμων είναι πάντα τέτοιες ώστε να γίνονται όχι μόνο αυτά, τα οποία θέλει ο νικητής, αλλά ακόμα ώστε να κάνει ο νικητής το χατίρι εκείνων με τη βοήθεια των οποίων κερδήθηκε η νίκη
..................................................................................................................................
Ενεργώντας κάτω από την επιρροή τους πολλοί, όχι μόνο αχρείοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν ότι αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα καταλαβαίνω ότι αν αυτός φτάσει στο στρατόπεδο του Μανλίου, όπου κατευθύνεται δεν θα είναι κανείς τους ανόητος, που να μη βλέπει ότι έγινε συνωμοσία, κανείς τόσο αχρείος που να μην το παραδέχεται.
Β.1.
Bellis civilibus → bellum civile
Miseries → miserrimum
Ipsa → ipsum
Victores → victoribus
Ferociores → feroci
Tales → talis
Exitus → exitu
Iis → earum
Auxilio → auxilium
Auctoritatem → auctoritas
Multi → plus
Hunc → huic
Castra → castrorum
stultum→ stultam
B2.
Reddit → reddidisti
Sint → sunto
Cogantur → cogerentur
Fiant → faciendum
Velit → vult
Obsequatur → obsequentur
Parta sit → peperisti
Animadvertissem → animadversum – animadversu
Dicerent → dixerint
Intellego → intellexisse
Pervenerit → perveniebatis
Intendit → intende
Videat → vidissemus
Fateatur → fatebuntur
Γ1. Α. miserius: Κατηγορούμενο στο nihil μέσω του εννοούμενου συνδετικού ρήματος est.
Ferociores: κατηγορούμενο του αντικειμένου victores
Bellorum: γεινική υποκειμενική στο exitus
Iis: αντικείμενο στο ρήμα obsequatur
Id: υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο factum esse και ετεροπροσωπία
Fore: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ρήμα intellego
Coniurationem: υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου esse factam και ετεροπροσωπία.
Γ1. Β. In bellis civilibus → in bellis, quae civilia sunt.
Γ1. Γ. Bellorum enim ... parta sit → Cicero scripsit bellorum enim civilium exitus tales esse semper ut non solum ea fierent quae vellet victor, sed etiam ut victor obsequeretur iis, quorum auxilio Victoria parta esset.
Γ2. Α. etiamsi natura tales non sint: Δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση, η οποία εκφράζει μία υποθετική κατάσταση που κι αν δεχθούμε ότι αληθεύει δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας, εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο etiamsi και εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου cogantur και σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.
Γ2. Β. quae velit victor: Δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο ea, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae, εκφέρεται με υποτακτική λόγω έλξης από το Fiant, υποτακτική ενεστώτα (velit), γιατί εξαρτάται από το fiant που είναι αρκτικού χρόνου και δηλώνει, σύμφωνα με τον κανόνα ακολουθίας των χρόνων, το σύγχρονο στο παρόν.
Γ2. Γ. Nunc intellego ... stultum fore: Εξαρτημένος → Si pervenerit (υπόθεση) – neminem tam stultum fore (απόδοση)
Ανεξάρτητος → si pervenerit ... nemo tam stultus erit.
Υπόθεση ανοικτή στο μέλλον.
Υπόθεση δυνατή ή πιθανή στο παρόν ή μέλλον: si perveniat ... nemo tam stultus sit.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ:
ΜΟΥΝΤΑΚΗ ΡΙΤΑ
ΠΑΠΑΔΟΓΙΩΡΓΑΚΗ ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ