Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)
Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:
Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi.
……………………………………………………………………………………………………………………………
Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam. Sic enim – laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo – me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes obicere potui.
Μονάδες 40
Παρατηρήσεις
Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:
summa : τον αντίστοιχο τύπο στον συγκριτικό βαθμό
parvi : το επίρρημα στον υπερθετικό βαθμό
preti : την αιτιατική ενικού
scelus : την ονομαστική πληθυντικού
tanto dolore : την ονομαστική ενικού
nihil : την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος
ei : τη γενική πληθυντικού στο θηλυκό γένος
gratius : την αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους στον ίδιο βαθμό
quas : τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος
bene : την αιτιατική πληθυντικού του επιθέτου στο ουδέτερο γένος του συγκριτικού βαθμού
rem : την αφαιρετική ενικού
mentem : τη γενική πληθυντικού
omnes : την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος
cruciatus : την αφαιρετική ενικού.
Μονάδες 15
Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
investiga : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα στην ίδια έγκλιση και φωνή
mitte : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή
rediens : τo γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
deduc : το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή
noli : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα
sit : το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού
adfectus est : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
possit : το απαρέμφατο του παρακειμένου
gerendi : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην παθητική φωνή
administrandi : το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή
colendo : την αφαιρετική του σουπίνου
proponebam : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή
conformabam : το απαρέμφατο μέλλοντα στην παθητική φωνή
expetendo : το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα στην ίδια φωνή
obicere : τη μετοχή του μέλλοντα στην ονομαστική ενικού του θηλυκού γένους.
Μονάδες 15
Γ1α. «tu hominem investiga»: να επαναδιατυπώσετε την πρόταση, ώστε να εκφράζεται απαγόρευση και με τους δύο τρόπους.
Μονάδες 4
Γ1β. «rediens»: να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχη πρόταση, ώστε να εκφράζει το σύγχρονο σε σχέση με το ρήμα της πρότασης, στην οποία ανήκει.
Μονάδες 2
Γ1γ. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:
Epheso, tecum, nihili, dolore, cupidus, gerendi, tot, mortis, me.
Μονάδες 9
Γ2α. «ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα 1), να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2).
Μονάδες 5
Γ2β. «cogitando homines excellentes» : να γίνει η γερουνδιακή έλξη (μονάδες 3) και να αιτιολογηθεί αν είναι υποχρεωτική (μονάδες 2).
Μονάδες 5
Γ2γ. «Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Cicero dicit».
Μονάδες 5
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία ,
εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο
τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των
φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται
να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να
παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο
στυλό.
5. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των
φωτοαντιγράφων .
7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.30 π.μ.
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
Απαντήσεις στο μάθημα των Λατινικών
Α1. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
-Εσύ αναζήτησε τα ίχνη του ανθρώπου, παρακαλώ, και με τη μεγαλύτερη φροντίδα ή στείλε τον στη Ρώμη ή φέρε τον μαζί σου όταν επιστρέφεις από την Έφεσο. Μη σε απασχολήσει πόσο κοστίζει ο άνθρωπος. Γιατί είναι μικρής αξίας όποιος είναι τόσο μασκαράς (τιποτένιος). Αλλά εξαιτίας της ελεεινής πράξης και του θράσους του Δούλου ο Αίσωπος τόσο οργίστηκε ώστε τίποτα δε θα μπορούσε να του είναι πιο ευχάριστο από την επανάκτηση του δραπέτη.
-Αυτές εγώ επιθυμώντας να διοικήσω σωστά και να διαχειριστώ την πολιτεία πάντοτε τις έβαζα μπροστά μου (ως πρότυπα). Με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους άνδρες διέπλαθα την ψυχή και το νου μου. Γιατί έτσι –με το να επιδιώκω δηλαδή μόνο τον έπαινο και την τιμή και με το να θεωρώ ότι είναι μικρής αξίας όλα τα βάσανα του σώματος και όλοι οι θανάσιμοι κίνδυνοι –μπόρεσα να ριχτώ για τη σωτηρία σας σε τόσο πολλούς και τόσο μεγάλους αγώνες.
Β1.
Summa: τον αντίστοιχο τύπο στον συγκριτικό βαθμό => superiore
Parvi: το επίρρημα στον υπερθετικό βαθμό => minime
Preti: την αιτιατική ενικού => pretium
Scelus: την ονομαστική πληθυντικού => scelera
Tanto dolore: την ονομαστική ενικού => tantus dolor
Nihil: την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος => nulla re
Ei: τη γενική πληθυντικού στο θηλυκό γένος => earum
Gratius: την αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους στον ίδιο βαθμό => gratiores
Quas: τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος => cui
Bene: την αιτιατική πληθυντικού του επιθέτου στο ουδέτερο γένος του συγκριτικού βαθμού => meliora
Rem: την αφαιρετική ενικού => re
Mentem: τη γενική πληθυντικού => mentium
Omnes: την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος => omni
Cruciatus: την αφαιρετική ενικού => criciatu
Β2.
Investiga: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα στην ίδια έγκλιση και φωνή
=> investiganto
Mitte: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή
=> misistis
Rediens: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
=> redeunt
Deduc: το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή
=> deduxerit
Noli: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα => non vis
Sit: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτική παρατατικού => essemus
Adfectus est: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
=> adficeris
Possit: το απαρέμφατο παρακειμένου => potuisse
Gerenti: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην παθητική φωνή => gererentur
Administrandi: το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή => administravisses
Colendo: την αφαιρετική του σουπίνου => cultu
Proponebam: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή =>proposuissent
Conformabam: το απαρέμφατο μέλλοντα στην παθητική φωνή => conformatum iri
Expetendo: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα στην ίδια φωνή => expetivero/ expetiero
obicere: τη μετοχή του μέλλοντα στην ονομαστική ενικού του θηλυκού γένους
=> obiectura
Γ1α.
«tu hominem investiga»:
– Noli hominem investigare
– Ne hominem investigaveris
Γ1β.
«rediens»: dum redis
Γ1γ.
Epheso => απρόθετη αφαιρετική της απομάκρυνσης από τόπο στο rediens
Tecum => εμπρόθετος προσδιορισμός της συνοδείας στο deduc
Nihili => γενική της αφηρημένης αξίας στο est
Dolore => αφαιρετική οργανική του μέσου στο adfectus est
Curidus => επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο proponebam και αναφέρεται στο ego
Gerendi => γενική γερουνδίου ως γενική αντικειμενική στο cupidus
Tot => επιθετικός προσδιορισμός ως ομοιόπτωτος προσδιορισμός στο dimicationes
Mortis => γενική επεξηγηματική στο pericula
Me => αντικείμενο στο τελικό απαρέμφατο Obicere (άμεση αυτοπάθεια)
Γ2α.
«ut nihil et gratius posit esse quam recuperation fugitivι»
Δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός τους συμπεράσματος στο περιεχόμενο της κύριας με ρήμα adfectus est, εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut nihil γιατί είναι αποφατική, εκφέρεται με δυνητική υποτακτική, γιατί το αποτέλεσμα θεωρείται υποκειμενική κατάσταση ή πράξη, ενεστώτα posit γιατί σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων εξαρτάται από αρκτικό χρόνο adfectus est και αναφέρεται στο παρόν –μέλλον (ιδιομορφία στην ακολουθία, συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας). Στην κύρια πρόταση υπάρχει η αντωνυμία tanto που μας βοηθά να καταλάβουμε το είδος της δευτερεύουσας πρότασης που ακολουθεί.
Γ2β.
«cogitando hominess excellentes» => Cogitandis hominibus excellentibus
Η γερουνδιακή έλξη δεν είναι υποχρεωτική, αλλά προαιρετική, γιατί έχουμε απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου με αντικείμενο σε αιτιατική.
Γ2γ.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ:
ΜΟΥΝΤΑΚΗ ΡΙΤΑ
ΠΑΠΑΔΟΓΙΩΡΓΑΚΗ ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ