ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2011
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:
α. Το «Χάτι Χουμαγιούν» (1856) οδήγησε στη σταδιακή υποχώρηση του δυσμενούς κλίματος για τους υπόδουλους Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
β. Τον Απρίλιο του 1916 ο τούρκος βαλής Μεχμέτ Τζεμάλ Αζμή Μπέη παρέδωσε τη διοίκηση της Τραπεζούντας στον Μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη.
γ. Από τα αντιβενιζελικά κόμματα πιο διαλλακτικά ήταν τα κόμματα του Δημητρίου Ράλλη και του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη.
δ. Το 1ο εξάμηνο του 1911 ψηφίστηκαν από την Ελληνική Βουλή 53 τροποποιήσεις μη θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος.
ε. Η κινητικότητα των προσφύγων, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα, υπήρξε μεγάλη.
Μονάδες 10
Α2 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α. Τάγματα εργασίας
β.Πατριαρχική Επιτροπή (1918)
γ.Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής (1923)
Μονάδες 15
Β1
α. Ποια εκσυγχρονιστικά αιτήματα των αντιπολιτευτικών ομίλων, που συγκροτήθηκαν περί τα τέλη της δεκαετίας του 1850, εξέφρασε με την πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος; (μονάδες 5)
β. Ποιοι συμμετείχαν στην επανάσταση κατά του Όθωνα, το 1862; (μονάδες 5)
Μονάδες 10
Β2
Πώς εξελίχθηκε το Κρητικό Ζήτημα από την έκρηξη των Βαλκανικών Πολέμων μέχρι τον Φεβρουάριο του 1913;
Μονάδες 15
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
Γ1
Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται:
α. Να προσδιορίσετε τους στόχους της αγροτικής μεταρρύθμισης που ξεκίνησε η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη το 1917. (μονάδες 8)
β. Να αναφερθείτε στην ολοκλήρωση της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης και στα νέα προβλήματα που αναδείχθηκαν στην πορεία της. (μονάδες 17)
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ
Τα μέτρα απαλλοτριώσεως θεσπίσθηκαν στις 20 Μαΐου 1917, και το φθινόπωρο του ίδιου έτους επεκτάθηκαν με μερικές αλλαγές για να περιλάβουν όλη την Ελλάδα. Η μεταρρύθμιση αποσκοπούσε στην αναγκαστική απαλλοτρίωση των κτημάτων που ξεπερνούσαν τα 1.000 στρέμματα. Οι κολλήγοι και οι αγροτικοί εργάτες, τόσο οι ντόπιοι όσο και οι πρόσφυγες, θα έπαιρναν αγροτικούς κλήρους, είτε από τις απαλλοτριωμένες γαίες των τσιφλικιών, είτε από γαίες του δημοσίου. Κανένα από τα μέτρα αυτά, .όμως, δεν εφαρμόσθηκε αμέσως. Επίσης, κανένα από τα μεγάλα τσιφλίκια δεν απαλλοτριώθηκε το 1917, και μόνο ένα το 1918. Και πάλι εξωτερικές επείγουσες ανάγκες, ο πόλεμος καί, αργότερα, η Μικρασιατική εκστρατεία απορρόφησαν όλη την προσοχή και τη δραστηριότητα της κυβερνήσεως` μετά το 1922, με τη μεγάλη εισροή προσφύγων, αναγκάστηκαν πια οι κυβερνήσεις της χώρας να δώσουν οριστική λύση στο αγροτικό πρόβλημα. […]
Τα προβλήματα που είχαν σχέση με τη διακίνηση προϊόντων, την παραδοσιακή εκμετάλλευση του μικρού παραγωγού από τους μεσάζοντες, την έλλειψη κεφαλαίων και τους τοκογλυφικούς όρους δανειοδοτήσεως που επικρατούσαν στην ελεύθερη αγορά, έκαναν ακόμη πιο αισθητή την ανάγκη συλλογικής ασφάλειας που πρόσφεραν οι συνεταιρισμοί […].
[…] Η ίδρυση του Υπουργείου Γεωργίας, τον Ιούνιο του 1917, αμέσως μετά την επάνοδο του Βενιζέλου στην Αθήνα, στάθηκε η απαρχή της άμεσης κρατικής παρεμβάσεως στην οργάνωση και καθοδήγηση της γεωργικής παραγωγής, έστω και αν η παρέμβαση ήταν στην αρχή υποτυπώδης.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΕ΄: Νεώτερος Ελληνισμός από
1913 ως 1941, Αθήνα: εκδοτική Αθηνών, 2008, σσ. 75-76.
Δ1
Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται, να αναφερθείτε στις επιπτώσεις από την άφιξη των Μικρασιατών προσφύγων στον τομέα της ελληνικής βιομηχανίας. Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ
Αξιοσημείωτες ήταν οι επιπτώσεις από την εγκατάσταση των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της ανατολικής Θράκης και στον επιχειρηματικό τομέα. Η εσωτερική αγορά διευρύνθηκε με την προσθήκη μεγάλου αριθμού καταναλωτών ενώ, ταυτόχρονα, από τον αστικό προσφυγικό πληθυσμό αντλήθηκε φθηνό εργατικό δυναμικό αλλά και ειδικευμένοι τεχνίτες. Η χώρα πλουτίστηκε με ανθρώπους δεδομένης επιχειρηματικής ικανότητας και πείρας, που πρωταγωνιστούσαν στις μεγάλες αγορές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως αναφέρεται στην έκδοση της ΚΤΕ του 1926, στους 7.000 εμπόρους και βιομηχάνους γραμμένους στο Επιμελητήριο της Αθήνας, οι χίλιοι ήταν πρόσφυγες, ενώ στον Πειραιά η αναλογία ήταν μεγαλύτερη. Από την αρχή πολιτική της ΕΑΠ ενθάρρυνε την εγκατάσταση βιομηχανιών στους συνοικισμούς, με σκοπό την εκτόνωση της ανεργίας. Επρόκειτο όμως, κατά το μεγαλύτερο μέρος, για μικρές βιοτεχνικές μονάδες, οι οποίες ενισχύθηκαν από το κράτος, την ΕΑΠ ή την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, με κοινωνικά και όχι αναπτυξιακά κριτήρια. Καινούριοι βιομηχανικοί βιοτεχνικοί κλάδοι αναπτύχθηκαν (ταπητουργία, μεταξουργία, πλαστικά, βυρσοδεψία) και δόθηκε νέα ώθηση στην κλωστοϋφαντουργία και τη βιοτεχνία ειδών διατροφής. Άνθισηγνώρισεκαι η βιομηχανία οικοδομικών υλικών, ο μόνοςκλάδος που υποκατέστησε μαζικά τις εισαγωγές στο Μεσοπόλεμο. Στη δεκαετία 1922-1932 διπλασιάστηκε ο αριθμός των βιομηχανικών μονάδων και αυξήθηκε ο όγκος και η αξίατης παραγωγής, χωρίς όμως να επέλθει κάποια δομική αλλαγή. Η βιομηχανία θα αρχίσει να κινείται με ταχύτερους ρυθμούς το 1931, χάρη κυρίως στην πολιτική υποκατάστασης των εξαγωγών που ακολουθεί το ελληνικό κράτος μετά την κατάρρευση του διεθνούς νομισματικού συστήματος.
Γ. Γιαννακόπουλος, «Η Ελλάδα με τους πρόσφυγες. Η δύσκολη
προσαρμογή στις νέες συνθήκες», στο: Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.),
Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, 7ος τόμος:Ο
Μεσοπόλεμος, 1922-1940: Από την Αβασίλευτη Δημοκρατία στη
Δικτατορίατης 4ης Αυγούστου, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003,
σσ. 97-98.
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σαςναπαραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό.
5. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.30 π.μ.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ
ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΟΜΑΔΑ Α’
Α1.
α. Σωστό –σελ. 245 -1η παράγραφος
β. Λάθος –σελ. 249 –μάθημα 2ο -2η παράγραφος
γ. λάθος –σελ. 92 -1η παράγραφος
δ. Σωστό –σελ. 90 -3η παράγραφος
ε. Σωστό –σελ. 154 –τελευταία παράγραφος
Α.2.
α. Τάγματα εργασίας – Ανάμεσα σε άλλες καταπιέσεις που υπέστησαν οι Έλληνες κατά τη διάρκεια του πρώτου διωγμού (1914) ήταν και η ακόλουθη: σελίδα 139 -4η κουκίδα & προαιρετικά σελ. 253 2η παράγραφος, μάθημα 3ο
β. Πατριαρχική Επιτροπή (1918) –σελ. 143, 1η παράγραφος
γ. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής (1923) –σελ. 152, 1η παράγραφος
Β.1.
α. Σελίδα 75 -76, μάθημα 3ο -2η παράγραφος : «Η Νέα Γενιά ασκούσε… πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος»
β. Σελίδα 76: «Το Φεβρουάριο του 1862… χώρα»
Β.2.
Σελίδα 219, μάθημα 9ο -1η & 2η παράγραφος: «Εκείνο που δεν είχε κατορθώσει… εξαφανισθεί από την Κρήτη»
ΟΜΑΔΑ Β’
Συνιστάται η απάντηση και στις δύο πηγές να δοθεί συνδυαστικά με τις γνώσεις του σχολικού μας εγχειριδίου χρησιμοποιώντας βέβαια διαρθρωτικές λέξεις.
Γ.1.
α. Σελίδα 43 -44: «Το αποφασιστικό βήμα… κρατικού ενδιαφέροντος». Αξιοποιώ από την πηγή το απόσπασμα: «Τα μέτρα απαλλοτριώσεως… γαίες του δημοσίου». (Κολλήγοι =εξαρτημένοι καλλιεργητές)
β. Σελίδα 45 σχολικού βιβλίου: «Η αναδιανομή… Ρουμανία, κλπ.». Προσέχω ότι η αγροτική μεταρρύθμιση εφαρμόστηκε πλημμελώς το 1917 εξαιτίας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1914 -1918) και της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1919 -1922). Η Μεγάλη Ιδέα απέσπασε την προσοχή των Ελληνικών Κυβερνήσεων από τα καθημερινά εσωτερικά προβλήματα που ζητούσαν άμεση λύση.
«Μετά το ’22, μετά τη μεγάλη εισροή προσφύγων…»: σχολικό βιβλίο –σελ. 51: «Η καταστροφή…νέα αρχή».
Αξιοποιώ το απόσπασμα της πηγής «κανένα από τα μέτρα αυτά… υποτυπώδης».
Δ.1.
Πρόλογος:
Σχολικό βιβλίο –σελίδα 166: «Η Μικρασιατική Καταστροφή… έθνους».
Εναλλακτικά –σελίδα 167: «Η άφιξη των προσφύγων… εγκατάσταση των προσφύγων»
Σελίδα 168 -2η παράγραφος: «Η άφιξη των προσφύγων… ενδυμάτων»
ΚΤΕ =Κοινωνία Των Εθνών: Διεθνής οργανισμός –ιδρύθηκε στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου για να διασφαλίσει την ειρήνη.
«7000 εμπόρους και βιομηχάνους»: Οι περισσότεροι πρόσφυγες ασκούσαν στην πατρίδα τους αστικά επαγγέλματα σχετικά με το εμπόριο, τη βιοτεχνία και τη βιομηχανία.
Αθήνα: πρωτεύουσα της χώρας αποτέλεσε προορισμό για πολλούς πρόσφυγες λόγω της άμεσης δυνατότητας της εύρεσης εργασίας.
Πειραιάς: μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας –έλευση μεγάλου αριθμού προσφύγων για να εργαστούν ως λιμενεργάτες ή ναυτεργάτες.
ΕΑΠ: Σελίδα 153 -1η παράγραφος
«υποκατέστησε μαζικά τις εισαγωγές στο μεσοπόλεμο»: 1919 -1939 –Η χώρα έχει βελτιώσει τις υποδομές και έχει υιοθετήσει αναπτυξιακές πολιτικές λόγω των μεγάλων δημοσίων έργων υποδομής που κατασκευάστηκαν μετά την άφιξη των προσφύγων, (π.χ.: Ούλεν, Πάουερ)
«η βιομηχανία… υποκατάσταση των εξαγωγών… κατάρρευση του Διεθνούς Νομισματικού συστήματος»: λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, που ξεκίνησε το 1929 από την Νέα Υόρκη και έφτασε στην Ελλάδα το 1932, όπου εφαρμόστηκε το Κλήριγκ στο εξωτερικό εμπόριο.
Επιμέλεια Απαντήσεων:
Μαρκουλάκη Δέσποινα
Ζουριδάκη Χρύσα