Για να “κατεβάσετε” και να δείτε τα θέματα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, πατήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:
Θέματα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας 2020
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2020
Α1. Αναφερόμενος στο λυτρωτικό ρόλο της ανάγνωσης βιβλίων ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι αποτελούν γι αυτόν μια δημιουργική απασχόληση. Με το διάβασμα αναζητά την αυτοαπομόνωσης και οδηγείται στην αναζήτηση της εφηβικής του αθωότητας. Νιώθει μια συναισθηματική θαλπωρή καθώς συνδιαλέγεται με τους συγγραφείς και δηλώνει ότι η λογοτεχνία αποφορτίζει τον αναγνώστη από τα ψυχικά βάρη και τον θωρακίζει με αντοχή και ελπίδα απέναντι στις αντιξοότητες της ζωής.
Β1. α) Λάθος (« Η προσωπική ανάγνωση … εξωτερική) 1η §
β) Λάθος (« Οι ώρες … χωροχρόνο) 5η §
γ) Λάθος (« Γράφει μες στη μνήμη του», «Έχει γράψει μέσα στην καρδιά του», …) 2η §
δ) Λάθος (« μέσα στην Ιστορία του κόσμου … σπουδαίοι») 3η §
ε) Σωστό (Κείμ. 1: «Και να η θαυματουργή … γιατρεύουν τη ψυχή…» 7η §
Κείμ. 2:«Ίσως γιατί το γράφειν αποτελεί την έσχατη, ακραία παρηγοριά») 5η §
Β2 α) Σκοπός να ευαισθητοποιήσει :
Σημεία στίξης : (Ζητά μόνο 2)
- Παύλα (–το θυμάμαι ακόμη προσωπικό βιωματικό σχόλιο)
«ανέβασα πυρετό» (τα εισαγωγικά δηλώνουν μεταφορική χρήση λόγου)
- Τι ειρωνεία! – Το θαυμαστικό δηλώνει έμφαση στο εμβόλιμο σχόλιο ( θεωρεί ειρωνικό στην ενήλικη ζωή του ο συγγραφέας να κερδίζει το χρόνο που σπατάλησε στην εφηβεία του διαβάζοντας βιβλία).
Σχήματα λόγου: ( μόνο 2 πχ. μία μεταφορά και μία προσωποποίηση)
1) πάνω σε ένα κείμενο, να το αφουγκράζεσαι: Μεταφορά
2) έκλεβα χρόνο για διάβασμα: Μεταφορά
3) μας οπλίζουν με κουράγιο: Μεταφορά
4) λογοτεχνικά αντισώματα: Προσωποποίηση
5) Επανέρχομαι στην εφηβεία μου, χάνομαι μέσα στο κείμενο: Ασύνδετο
6) αισθάνομαι μια τρυφερότητα, μια σιγουριά: Ασύνδετο
Γράφω τι δηλώνει το κάθε σχήμα λόγου με αναφορές που συνδυάζονται με το νόημα της φράσης.
β) Επικοινωνιακή λειτουργία ερωτήματος:
– Δηλώνει συνεκτικότητα με το κεντρικό θέμα του κειμένου σχετικά με το σκοπό του «γράφειν».
-Διεγείρει το ενδιαφέρον και τον προβληματισμό του αναγνώστη σχετικά με την επιμονή των ανθρώπων να συγγράφουν .
-Προσδίδει οικείο ύφος, ζωντάνια, αμεσότητα, παραστατικότητα, θεατρικότητα, αίσθημα διαλόγου με αναγνώστη καθώς τα απαντά στη συνέχεια.
Β3) Το γένος των ανθρώπων αν και θνητό καταφέρνει να αφήσει το ανεξίτηλο στίγμα του στο χώρο και στον χρόνο. Σπουδαίοι συγγραφείς, επιστήμονες, ιερείς, άνθρωποι του πνεύματος αλλά και απλοί οικογενειάρχες, επαγγελματίες άφησαν το «αποτύπωμά» τους στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Αυτοί οι άνθρωποι κέρδισαν τη μάχη με το χρόνο καθώς οι γραφές τους –κυριολεκτικά κα μεταφορικά- αποτέλεσαν την παρακαταθήκη για τη θεμελίωση του παρόντος και την οικοδόμηση του μέλλοντος από τη νέα γενιά.
Γ) Το ποίημα του Τ. Πατρικίου με το αυτοαναφορικό θέμα του εστιάζει στη «διασταύρωση» της ζωής με την ποίηση. Με αφηγηματικό λόγο το ποιητικό υποκείμενο δηλώνει ότι η ποίηση βρίσκει τον κάθε άνθρωπο αλλά και τον ίδιο τον ποιητή εκεί που αναστοχάζεται την πορεία της ζωής του, τις επιλογές του, τα ρίσκα του, τις ματαιώσεις, τους φόβους του. Απευθυνόμενος στον αναγνώστη και ίσως στον ίδιο του τον εαυτό ο ποιητής με το β΄ ενικό πρόσωπο («έλεγες», «έβλεπες», «σου βγήκαν», δημιουργεί ένα αίσθημα διαλόγου μαζί τους που συμβάλλει στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης τους με την ποίηση. Μάλιστα μέσα από τις αντιθέσεις (π.χ «έλεγες δεν θα συμβούν ποτέ και τώρα συμβαίνουν μπρος στα μάτια σου» σκιαγραφούνται όλες οι εκφάνσεις της καθημερινότητας του ανθρώπου από τις οποίες αναδύεται η αναζήτηση της ποίησης . Με το σχήμα της επαναφοράς «για πράγματα» στην αρχή επάλληλων στίχων περιγράφονται εναργέστερα οι πηγές της ποίησης που είναι τα βιώματα και οι εμπειρίες του κάθε ανθρώπου αλλά και του ίδιου του ποιητή . με τα αποσιωπητικά στο τέλος το ποιητικό υποκείμενο κάνει μια παύση σιωπής πριν προβεί στην αποκάλυψη ότι όλα τα παραπάνω βρίσκονται στην ποίηση.
Στο β΄ μέρος ο μαθητής μπορεί να εκφράσει με προσωπικό ύφος τη δική του σχέση με την ποίηση είτε αυτή είναι ουσιαστική είτε αδιάφορη.
Δ) «Οι Φίλοι μου τα βιβλία!»
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι ώρες που αφιερώνει ένας έφηβος μπροστά από μία οθόνη είναι πολλαπλάσιες των ωρών πάνω από ένα βιβλίο. Αυτή η αλήθεια ωστόσο δεν αφορά τους βιβλιόφιλους μαθητές που ξεκλέβουν πάντα λίγο χρόνο από τι σχολικές τους υποχρεώσεις για να διαβάσουν το αγαπημένο τους μυθιστόρημα και να ταξιδέψουν στο μαγικό κόσμο των βιβλίων. Πιστεύω ότι βρίσκομαι ανάμεσα σ΄αυτούς.
Η σχέση μου με το βιβλίο. Ο μαθητής μπορεί να αναφερθεί στο είδος των βιβλίων που του αρέσει να διαβάζει τεκμηριώνοντας τις απόψεις του.
-η λογοτεχνία: Στις σελίδες τους παρελαύνουν ήρωες με τους οποίους ταυτίζεται, πρότυπα και συμπεριφορές που απορρίπτει. Εξάπτουν τη φαντασία και δημιουργούν συγκινήσεις σε μια εποχή απευαισθητοποίησης και ορθολογισμού.
-επιστημονικά και εγκυκλοπαιδικά βιβλία: αντλεί γνώσεις, διευρύνει ορίζοντες και αποκτά στη φαρέτρα του άφθονα εφόδια που θα τον βοηθήσουν να βρει τα επαγγελματικά του ενδιαφέροντα.
-ξενόγλωσσα βιβλία: εξασκείται στη γλωσσομάθεια, γνωρίζει την κουλτούρα και τα ήθη των άλλων χωρών, γίνεται πολίτης του κόσμου.
-ιστορικά βιβλία: διδάσκουν τα λάθη παρελθόντος και ερμηνεύουν το παρόν μέσα από τη γνώση του παρελθόντος.
-κόμικς εικονογραφημένα βιβλία: συμβάλλουν τέρψη της ψυχής καθώς αναδεικνύουν τον αστεϊσμό και την αισθητική συγκίνηση.
Ο ρόλος της ανάγνωσης βιβλίων στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου μου.
Αν ο μαθητής έχει τεκμηριώσει μία θετική σχέση με το βιβλίο στο ά μέρος θα μπορούσε να συνεχίσει με αναφορές στο πότε, πώς , με ποιες συνθήκες διαβάζει τα αγαπημένα του αναγνώσματα. Μπορεί να αναφερθεί στην προτίμηση ακουστικών ή ψηφιακών εκδόσεων ή άλλων δράσεων που συνδέονται με την «κινητικότητα» του βιβλίου κατά τον ελεύθερο χρόνο του.
Επίλογος: Με τη φωνή του μας δίνει το ιστολόγιο του σχολείου μας εμείς οι μαθητές μπορούμε να καταθέσουμε τις απόψεις μας για την ωφελιμότητα της φιλαναγνωσίας επισφραγίζοντάς τις με την περίφημη ρήση «Όποιος διαβάζει βιβλία ζει τη ζωή του δύο φορές»
Σημείωση: Η εκφώνηση του Δ θέματος δεν ήταν προσεκτικά διατυπωμένη με βάση τις οδηγίες του Ι.Ε.Π. καθώς τα δύο ερωτήματα επικαλύπτονται. Συν τοις άλλοις ζητήθηκε από τους μαθητές να εκφράσουν τη γνώμη τους με υποκρισία και ψεύδη για τη σχέση που έχουν με το βιβλίο τη στιγμή που όλοι γνωρίζουμε ότι αυτή η σχέση είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ας ψάξουμε λοιπόν τους ενόχους για τα άσχημα βαθμολογικά αποτελέσματα αυτής της εξετάσεις όχι στους μαθητές αλλά στην ποιότητα της παιδείας που τους παρέχουμε.